형벌조항의 해석방법 또는 비서실무 멘토링
땅끝
2024-01-25 08:44
535
0
본문
형벌조항의 해석방법
도서명 : 형벌조항의 해석방법
저자/출판사 : 안성수, 박영사
쪽수 : 380쪽
출판일 : 2022-03-25
ISBN : 9791130340975
정가 : 26000
서문.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . i
Ⅰ. 형벌조항 해석의 중요성
Ⅱ. 용어의 명확성
1. 필요성..........................................................................7
2. 구별할 개념.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .8
가) 규정과 사실.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .8
나) 일상 언어와 규범 언어.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10
다) 정확성과 예견 가능성.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13
라) 규칙과 기준.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15
마) 규범적 언어와 경합적 언어.......................................... 16
1) 의의.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16
2) 예..................................................................... 19
(1) 상해.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19
(2) 폭행.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27
Ⅲ. 법해석의 필요성과 법해석 이론
1. 문자 휴리스틱.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31
2. 법해석 이론의 역사적 조망............................................ 35
3. 현대 법해석 이론.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37
가) 배경.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37
나) 목적주의.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39
다) 문자주의.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40
라) 목적주의와 문자주의의 접근.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41
Ⅳ. 자유 민주주의, 법치주의와 법해석
1. 자유 민주주의.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43
가) 자유.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43
나) 선거 민주주의.......................................................... 45
2. 법치주의..................................................................... 46
가) 법치주의와 인치주의, 이법주의.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47
나) 법의 적격성 .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49
1) 일반성.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49
2) 공개성.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50
3) 장래성.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50
4) 명확성.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52
5) 일관성.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55
(1) 의의.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55
(2) 예................................................................ 56
(가) 산림보호법.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56
(나) 현주건조물 등 방화치사상.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57
(다) 일반건조물 등에의 일수.................................. 59
6) 이행 가능성.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62
(1) 의의.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62
(2) 예................................................................ 62
(가) 판례 .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62
(나) 고의 책임주의와 일명 ‘민식이법’
.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63
x 형벌조항의 해석 방법
(다) 부정수표단속법 제2조 제2항의 수표금 미지급.. . . . . . . . 66
(라) 근로기준법의 임금체불................................... 69
(마) 조세범처벌법.............................................. 70
7) 안정성 .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75
8) 일치성.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75
Ⅴ. 형벌조항의 해석 원칙
1. 유추 해석 금지 .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 77
가) 죄형 법정주의 ......................................................... 77
1) 의의.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 77
2) 연혁.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79
3) 예..................................................................... 81
(1) 횡령.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81
(2) 업무상 과실..................................................... 83
(3) 절도.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 87
(4) 분묘발굴.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88
(5) 방화죄의 기차, 전차.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 90
(6) 새마을금고법.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 91
나) 유추 해석 금지 ........................................................ 92
1) 의의.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 92
2) 대한민국 판례 ..................................................... 94
(1) 피고인에게 불리한 유추 금지.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 94
(2) 피고인에게 유리한 사유의 제한적 유추 금지................ 95
(3) 피고인에게 유리한 유추 허용.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 96
2. 명확성의 원칙과 막연하므로 무효, 엄격 해석, 관용 해석.... 97
가) 명확성의 원칙.......................................................... 97
1) 의의.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 97
2) 형벌조항의 불명확성.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 108
(1) 의의.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 108
(2) 일반성......................................................... 109
(3) 막연성......................................................... 109
(4) 애매성......................................................... 110
(5) 구별의 실익................................................... 112
3) 축소 해석 및 한정(부분) 위헌 .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 113
(1) 가능 견해.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 113
(2) 불가 견해.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 121
(3) 소결.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 124
(4) 대법원의 법해석과 헌법재판소의 한정 위헌 결정 ........ 126
4) 막연하므로 무효 .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 131
(1) 의의.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 131
(2) 기준.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 133
(3) 배임죄......................................................... 142
(가) 구성요건의 비결정성.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 142
(나) 해결방법.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 155
(4) 기타 예........................................................ 158
(가) 유기죄.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 158
(나) 경범죄처벌법............................................ 162
(다) 동물보호법 .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 163
(라) 저수지·댐의 안전관리 및 재해예방에 관한 법률.. . . 168
(마) 공용건조물 등 방화..................................... 170
나) 엄격 해석, 확장 해석 금지......................................... 172
1) 의의.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 172
2) 근거.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 176
(1) 적정절차.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 176
xii 형벌조항의 해석 방법
(2) 권력분립.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 177
(3) 예.............................................................. 181
(가) 식품위생법의 ‘우려’
.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 181
(나) 전자금융거래법의 ‘대여’, ‘양도’
........................ 182
(다) 아동청소년이용 음란물................................. 184
3) 역사.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 186
4) 사법부의 형벌조항 창설과 폐지.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 189
(1) 사법부의 판례 형법 창설 금지.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 189
(2) 사법부의 입법 현상.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 191
(3) 법해석을 통한 형벌조항의 폐지.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 194
5) 관용의 원칙과 공정한 의미 해석.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 198
(1) 관용의 원칙................................................... 198
(가) 의의.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 198
(나) 요건.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 200
(다) 적용 범위 .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 201
① 의의.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 201
② 과태료................................................ 203
(라) 관용의 원칙 적용 방식.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 204
① 최후 적용 방식.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 205
② 2차 적용 방식.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 205
③ 우선 적용 방식.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 206
④ 기타.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 207
(마) 미국 판례 .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 207
(2) 공정한 의미 해석............................................. 212
(가) 의의.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 212
(나) 미국 판례.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 213
(3) 두 해석 원칙의 관계.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 217
3. 광범하므로 무효.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 218
가) 의의.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 218
나) 광범성의 기준........................................................ 219
1) 표현의 자유.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 219
(1) 보호의 취지................................................... 219
(2) 예.............................................................. 225
(가) 미국 판례.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 225
(나) 대한민국 판례 .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 228
2) 표현의 자유 이외의 맥락.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 234
Ⅵ. 형벌조항의 해석 방법
1. 문자의 분명한 의미.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 235
가) 의의.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 235
1) 의미.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 235
2) 미국 판례.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 238
3) 대한민국 판례.................................................... 239
나) 명예훼손죄의 전파가능성.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 242
다) 위험범.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 253
1) 새로운 언어의 추가와 위험성 유무의 판단 기준.. . . . . . . . . . 253
2) 배임죄의 경우.................................................... 262
(1) 손해 발생의 가능성 인정의 자의성.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 262
(2) 위험성을 인정한 대한민국 판례.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 262
(3) 위험성을 인정하지 않은 대한민국 판례.................... 264
(4) 관용의 원칙에 의한 해석.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 265
3) 위증, 무고, 유기, 낙태, 명예훼손, 업무방해, 신용훼손.. . . 270
2. 언외의 예외, 명백한 과오.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 271
xiv 형벌조항의 해석 방법
3. 맥락......................................................................... 273
가) 의의.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 273
나) 예....................................................................... 275
1) 아동·청소년의 성보호에 관한 법률.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 275
2) 지배·개입의 부당노동행위................................... 277
3) 대한민국 판례.................................................... 282
4. 법률의 제목, 장(章), 조항의 표제.................................. 287
가) 의의.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 287
1) 의미.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 287
2) 미국 판례.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 288
3) 대한민국 판례.................................................... 289
나) 예....................................................................... 289
1) 보이스 피싱 사기죄의 범죄단체 적용 문제.. . . . . . . . . . . . . . . . . 289
2) 폭발성물건파열.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 292
5. 법조항 문구의 현저한 변경.......................................... 294
6. 일반적 단어의 동종 제한.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 295
가) 의의.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 295
나) 폭발성물건파열 .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 301
7. 명시 사항 한정.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 301
8. 구체적 법률과 신법 .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 302
가) 구체적 법률 우선.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 302
나) 묵시적 법률 폐기.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 304
다) 공무집행방해죄와 업무방해죄.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 305
9. 전체 단어 유의미 해석.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 308
10. 차용된 조항.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 312
11. 입법 의도................................................................ 313
12. 행정부의 유권 해석.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 317
Ⅶ. 법해석의 지도 원리
1. 문자적 원리(Textual Cannons).. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 319
가) 의미론적 원리(Semantic Cannon)............................... 320
나) 구문론적 원리(Syntactic Canon).. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 322
다) 맥락적 원리(Contextual Canon).. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 327
2. 실체적 원리(Substantive Cannons)............................. 329
가) 기대되는 의미 원리(Expected Meaning Cannon).. . . . . . . . . . . 329
나) 정부구성 원리(Government Structuring Canon).. . . . . . . . . . . . . 331
다) 사적 권리의 원리(Private Right Canon).. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 332
라) 안정의 원리(Stabilizing Canons)................................. 333
마) 위헌 회피 원리(Constitutional Avoidance Cannon).. . . . . . . . . 334
Ⅷ. 무죄 취지 법해석을 변경하여 유죄 판결 시 당해 피고인에
대한 적용
1. 유죄 해석 적용 가능 여부............................................ 339
가) 장래효 한정 사례.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 339
나) 본래적 범죄와 금지적 범죄 분류 사례 .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 340
2. 무죄 선고의 방법.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 342
가) 판결 이유에의 기재 .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 343
나) 법률의 착오 인정.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 343
Ⅸ. 에필로그
참고문헌.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 352
비서실무 멘토링
도서명 : 비서실무 멘토링
저자/출판사 : 정성휘, 한올출판사
쪽수 : 202쪽
출판일 : 2022-01-10
ISBN : 9791166471667
정가 : 18800
Chapter 01 입사 첫 날(인사와 사무기기 이해)················································002
Chapter 02 조직구조 익히기와 상사정보관리·················································022
Chapter 03 비서의 출퇴근 업무 ·································································044
Chapter 04 사무환경관리··········································································064
Chapter 05 직무분석과 업무일지································································082
Chapter 06 업무계획 및 관리 ···································································· 102
Chapter 07 예약 업무 ·············································································· 114
Chapter 08 손님 응대업무 ········································································ 132
Chapter 09 상사 일정관리 업무 ································································· 148
Chapter 10 업무 양식 모음과 유용한 표현들 ················································· 162
댓글목록0